Heb jij de kwaliteiten van een leider om een succesvol ondernemer te zijn?
Hoewel werkomgevingen, producten en services sterk verschillen tussen organisaties en werkgroepen, vallen de verantwoordelijkheden van elke manager op elk niveau over het algemeen uiteen in vier gebieden: planning, organisatie, leidinggeven en bewaken van organisatorische middelen. Dus de algemene doelen van elke leider zijn in principe vergelijkbaar. Effectieve leiders geven visie, bepalen richting en verduidelijken verwachtingen met hun teamleden. Effectieve leiders beheren de werkomgeving in plaats van de dagelijkse routine. Ze nemen beslissingen, delegeren autoriteit en moedigen anderen aan door een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid te creëren.
Wanneer effectieve leiders helpen bij het formuleren van de doelen van hun afdeling of werkgroep, communiceren ze uitdagingen en kansen naar hun teamleden. Afhankelijk van hun eigen positie van autoriteit, dienen effectieve leiders ook als woordvoerders of contacten tussen verschillende individuen en groepen in de organisatie – eerstelijnswerkers, managers, leidinggevenden, aandeelhouders en in het geval van organisaties zonder winstoogmerk, de vrijwilligers en bijdragers.
Leiders en managers versterken teams door te onderwijzen over zelfverantwoordelijkheid en processen voor het creëren, verbeteren en distribueren van producten en diensten. Teamleden worden aangemoedigd om na te denken over hoe het werk in de organisatie wordt gedaan en de beste manier om dit te doen.
Als beoefenaars van de principes van menselijke relaties bouwen effectieve leiders ook strategische allianties op met mensen buiten de organisatie. Met goede communicatieve vaardigheden vormen ze relaties met klanten, het grote publiek, leveranciers en vele anderen die het succes van de organisatie mede beïnvloeden. Om het beste in anderen naar boven te halen, behandelen leiders alle mensen met waardigheid en respect.
Omdat ze zich bezighouden met productiviteit, efficiëntie en winstgevendheid, richten effectieve leiders zich op het bereiken van resultaten. Ze nemen beslissingen die van invloed zijn op het leven en het lot van andere mensen. In hun streven naar doelen die groter zijn dan één individu, of zelfs een kleine groep individuen, bouwen effectieve leiders echte relaties op met mensen. Over het algemeen verdienen leiders hun positie, omdat ze tot op zekere hoogte enkele van de volgende leiderschapsvaardigheden demonstreren:
- Succesvolle ondernemers hebben wat nodig is om een teamspeler te zijn. Ze tonen het vermogen om te luisteren, verantwoordelijkheid te nemen, samen te werken en te communiceren met anderen om de doelen van de werkgroep te bereiken. Hun houding toont een oprecht respect voor anderen en de erkenning van het belang van volgen en leiden. Ze kunnen instructies volgen; dit vermogen is een startpunt voor het leren instrueren en begeleiden van anderen.
- Succesvolle ondernemers zijn georganiseerd en kunnen anderen helpen bij het organiseren van hun activiteiten. Ze tonen een hoge mate van arbeidskennis, competentie en praktisch oordeel, of ‘gezond verstand’. Ze zijn in staat om prioriteiten te stellen en zichzelf te disciplineren om de belangrijkste activiteiten op de eerste plaats te zetten. Ze laten zien dat ze in staat zijn om anderen aan te moedigen constructief deel te nemen aan het werk.
- Succesvolle ondernemers slagen zelfs als de benodigde instructies of materialen niet direct beschikbaar zijn. Ze komen erachter hoe ze het werk gedaan kunnen krijgen, zelfs als de procedure niet duidelijk is. Ze lossen problemen op, zelfs als er onverwachte obstakels ontstaan. Ze zijn vindingrijk en creatief. Ze zijn flexibel en kunnen veranderingen aanbrengen, wanneer de situatie dat vereist.
- Succesvolle ondernemers zijn gemotiveerd en enthousiast over hun werk. Ze zijn optimistisch en nemen initiatief. Ze houden van wat ze doen en genieten van de uitdaging van verantwoordelijkheid. Het werk goed en op tijd doen is belangrijk voor hen en geeft veel voldoening.
- Succesvolle ondernemers bereiken resultaten. Ze richten hun energie op de doelen en prioriteiten die de hoogste beloning voor hun organisatie opleveren. Hun inzet voor tastbare resultaten creëert doorzettingsvermogen. Ze geven een positief voorbeeld van het consequent nastreven van de resultaten die nodig zijn om hun organisatie te laten overleven, groeien en slagen.
- Succesvolle ondernemers zijn een leider. In elke opdracht zetten ze een positieve toon en tempo voor het werkklimaat. Door hun voorbeeld wekken ze bij anderen ook het verlangen op om hun best te doen. Ze vervullen een leidinggevende positie door anderen in staat te stellen verantwoordelijkheid te nemen in het werkteam.
Hoe ver je jezelf ontwikkeld als succesvol ondernemer wordt alleen beperkt door je inzet en enthousiasme, je verlangen om te leren en te verbeteren en je bereidheid om de aanpassingen en veranderingen aan te brengen die je persoonlijke ontwikkeling kunnen versnellen.
De les van Scrooge: let als leidinggevende op je lichaamstaal
Een keer in de twee jaar organiseert mijn geboortedorp Wintelre het Charles Dickensfestival. Een weekend lang transformeert het Kempische dorp in een Engels stadje uit de Victoriaanse tijd, de periode waarin Charles Dickens zijn beroemde boek ‘A Christmas Carol’ publiceerde. Ruim honderd volwassenen en kinderen voeren toneelstukjes op. Een van mijn dorpsgenoten vertolkt de rol van Ebenezer Scrooge. Als hij door het dorp loopt, valt aan zijn gezicht en lichaamstaal af te lezen hoe hij zich voelt. Hij speelt zijn rol met verve, voorbijgangers schrikken van dit beroemde, levensechte personage uit de wereldliteratuur.
Aha-Erlebnis
Het Charles Dickensfestival heeft mijn hart gestolen. Als lid van het gilde en de carnavalsvereniging draag ik graag mijn steentje bij. Bij de eerste 5 edities kroop ik in de huid van pastoor, liep ik voorop in de begrafenisstoet en leidde ik een uitvaart die in scène was gezet. Dit jaar wandelde ik samen met mijn vrouw als een van de notabelen door het dorp. Het voordeel van mijn nieuwe rol was dat ik – veel beter dan bij de voorgaande edities – mijn ogen goed de kost kon geven. Ik heb genoten van de bakker die met een deegroller achter de kinderen aanzat, de rondreizende tandarts, de dames van lichte zeden, de geest van Jacob Marley, de dronkenlap en natuurlijk van Ebenezer Scrooge. Terwijl ik de vrek uit het beroemde kerstverhaal van Charles Dickens bezig zag, kreeg ik plotseling een Aha-erlebnis.
Onvoorspelbaar gedrag
Ongetwijfeld heb je wel eens een verfilming gezien van ‘A Christmas Carol’. Als hoofdpersonage is Ebenezer Scrooge een verbitterd man. Inwoners van zijn stadje deinzen terug als hij voorbijloopt. Familieleden (op zijn neef Fred na) zien hem liever gaan dan komen. En zijn werknemers zijn bang voor zijn boze, onvoorspelbare gedrag. Hij blaft ze af, zet ze op hun nummer of stuurt ze weg. Terug naar de Aha-Erlebnis die ik tijdens het Charles Dickensfestival kreeg. Bij het zien van Ebenezer Scrooge viel ineens het kwartje. Ik bedacht me: Scrooge is natuurlijk ook de eigenaar van ‘Scrooge & Marley’, een geldwisselkantoor. In potentie zou ik hem als businesscoach kunnen helpen met een programma van LMI.
Wijze les
Als je hem als leidinggevende bezig ziet – bijvoorbeeld tegen zijn boekhouder Bob Cratchit – valt direct de impact van zijn lichaamstaal en tone-of-voice op. Wat je zegt is belangrijk, hoe je het zegt is nog veel belangrijker. Als Scrooge op het einde van de film zijn les heeft geleerd, weten de mensen niet wat ze zien. Zijn uitstraling is vrolijker dan ooit, zijn boodschap veel positiever. Raar maar waar, ik moest denken aan een intakegesprek dat ik onlangs bij een klant had. De directeur in kwestie kreeg tijdens een functioneringsgesprek van één van zijn medewerkers te horen dat hij altijd boos was. De directeur ontkende, maar daarmee haalde hij het vervelende gevoel bij zijn medewerker niet weg. Soms heb je een spiegel nodig om te zien hoe je over komt op anderen. Die spiegel mocht ik in een aantal sessies voor hem zijn.
Mooie metafoor
Natuurlijk had ik de directeur kunnen trakteren op 3 nachtelijke bezoeken van geesten. Figuurlijk gesproken dan. Uiteraard heb ik hem niet vergeleken met het personage Scrooge. Ik heb hem wel aan het denken gezet. Nu ik dit blog in de week voor Kerstmis schrijf, is Scrooge een mooie metafoor voor de boodschap die ik wil overbrengen. Veel directeuren en leidinggevenden zijn zich niet bewust van de impact die hun non-verbale communicatie heeft. Een klein subtiel gebaar, een bepaalde oogopslag of een intonatie in de stem hebben soms verstrekkende gevolgen. De directeur uit het bovenstaande voorbeeld kan hierover meepraten.
Bewustzijnsverandering
Als je metamorfose van Scrooge in ‘A Christmas Carol’ ziet en begrijpt, dan heb je net als Scrooge een wijze les geleerd. Als je zelf spreekt, dan heb je vaak niet in de gaten hoe je boodschap en gedrag overkomen op anderen. Voor een leidinggevende is het cruciaal om hier wel bewust van te zijn of te worden. Van de boodschap die je overbrengt, bestaat immers maar 7 procent uit taal of verbale communicatie. De tone-of-voice neemt 38 procent in beslag en je lichaamstaal bepaalt 55 procent van je communicatie. Krijg je als leidinggevende het verwijt dat je boodschap anders overkomt dan je bedoelt? Dan is het de hoogste tijd voor een bewustzijnsverandering. Graag help ik je een handje om in je eigen spiegel te kijken.
Lukt het om de theorie over leiderschap toe te passen?
Soms sta ik als businesscoach te flapperen met mijn oren als een ondernemer met zijn handen in het haar zit. Onlangs klampte een ondernemer me aan tijdens een netwerkborrel. Laat ik hem gemakshalve Henk noemen. Toen hij op mijn schouder tikte, was ik met een goede relatie in gesprek over de visie van LMI op effectief, persoonlijk leiderschap. Henk deed een beetje laatdunkend over de meerwaarde van trainingsprogramma’s voor managers. Vanzelfsprekend was ik nieuwsgierig naar zijn motivatie. Hij vertelde dat hij een dure training had gevolgd, die hem op de werkvloer niets had opgeleverd. Het lukte hem niet om de geleerde theorie toe te passen in de praktijk van zijn bedrijf.
Ambities
Henk was werkzaam in de maakindustrie. De afgelopen jaren was zijn familiebedrijf zowel in omvang als omzet flink gegroeid. In de eerste jaren van zijn carrière had hij aan de hand van zijn vader het vak geleerd. Zijn vader miste de ambitie om te groeien, innovatieve producten te ontwikkelen en nieuwe markten aan te boren. Henk had die ambitie wel. Binnen het familiebedrijf had hij zich de verantwoording voor research en development toegeëigend. Zijn vader ging 3 jaar geleden met pensioen. Op papier was het stokje overnemen een logische stap. In de dagelijkse praktijk pakte deze stap heel anders uit.
Eenzaam en onbegrepen
De innovatieve ideeën én de daadkracht van Henk hadden het bedrijf geen windeieren gelegd. Met 5 man personeel was het bedrijf overzichtelijk, met ruim 20 medewerkers op de loonlijst voelde hij hoe hij de grip kwijtraakte. Op de werkvloer was Henk in zijn element. In de directiekamer voelde hij zich vaak eenzaam en onbegrepen. Bijna dagelijks vroeg hij zich af waarom zijn medewerkers niet gewoon uitvoerden wat hij opdroeg. Hij was toch de baas. Net als zijn vader. En die zei altijd lachend: ‘Meerdere kapiteins op een schip werkt niet.’
Waardevolle investering
Op aanraden van bevriende leverancier had Henk gekozen voor een praktijktraining ‘Situationeel leiderschap’ bij een groot trainingsbureau. Zo’n training was niet goedkoop, maar de investering was het meer dan waard, stond er op de website te lezen. Met goede moed was Henk aan de training begonnen. Meerdere dagdelen was hij samen met enkele andere cursisten onder de pannen. De theorie was interessant, alleen miste Henk soms de aansluiting met de worstelingen waarmee hij in zijn eigen bedrijf te maken had. Henk was apentrots toen hij enkele weken later een ingelijst certificaat overhandigd kreeg. De coach van het trainingsinstituut was vol lof over deze lichting cursisten. In zijn bedankwoordje benadrukte hij dat de tijd nu rijp was om het geleerde te gaan toepassen in de praktijk. Iedereen was immers met hoge cijfers geslaagd voor de training.
Irritatie
Henk was nu 2 maanden verder. Het certificaat hing op zijn kantoor aan de muur, de mappen met cursusmateriaal stonden achter hem in de kast. Zijn enthousiasme over de training had plaatsgemaakt voor frustratie. En dat uitte zich in irritatie. Hij was snel gepikeerd en kort van stof in de instructies die hij gaf. ‘Op dit moment weet ik het even niet meer’, biechtte hij op. ‘Waarom zou ik investeren in een persoonlijke businesscoach als die vorige investering zo weinig heeft opgeleverd?’ Al die tijd had ik aandachtig geluisterd en uit interesse enkele vragen gesteld.
Afstemming leiderschapsstijl
Eerlijk gezegd: het verbaasde me niet dat Henk zo ontevreden was over de training die hij gevolgd had. Bij situationeel leiderschap – een leiderschapstheorie die is ontwikkeld door de Britse onderzoekers Paul Hersey en Ken Blanchard – stemmen managers hun leiderschapsstijl af op wisselende situaties. De ideale stijl bestaat dus niet. Elke werksituatie vraagt om een andere aanpak. In de aanpak van LMI draait effectief, persoonlijk leiderschap om de persoon die je bent en wat je kunt. Als je dat zelfinzicht hebt, ben je in staat om leiding te geven aan je privéleven en zakelijke leven. Uiteraard is de balans tussen werk en privé daarbij cruciaal.
Individuele sessies
‘Als je kiest voor LMI dan ga je gestructureerd én stap voor stap aan het werk in individuele sessies’, gaf ik een schot voor de boeg. ‘Op basis van je huidige en de gewenste situatie stippelen we een op maat gesneden route uit. Tijdens het traject stellen we prioriteiten, hakken we knopen door, houden we jouw persoonlijke doelstellingen nauwlettend in de gaten en meten we vanzelfsprekend continu de resultaten.’ Henk knikte instemmend. ‘Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn’, zei hij met een cynische ondertoon in zijn stem. ‘Waarin verschilt deze training dan van de training die ik gevolgd heb?’ Ik keek hem lachend aan en antwoordde: ‘In de aanpak van LMI sta jij centraal, met al je uitdagingen, ambities, belemmeringen en worstelingen. Als je je die hoofdrol gunt, maak ik graag een koffieafspraak om meer tekst en uitleg te geven.’
Miscommunicatie op de werkvloer: onvermogen of opzet?
Als ondernemer heb ik de wijsheid niet in pacht. Ik ben er wel van overtuigd dat kennis machtig maakt. Daarom sta ik ook als 50-plusser open voor nieuwe inzichten. Soms zeg ik wel eens gekscherend: een dag niet geleerd, is een dag niet geleefd. Ter inspiratie bezoek ik graag een gastpresentatie over onderwerpen die me als managementcoach aan het hart gaan. Vorige week zat ik op de eerste rij bij zo’n presentatie. Jammer genoeg zat ik niet op het puntje van mijn stoel. Na afloop was ik zelfs ronduit teleurgesteld in de houding en communicatie van de hoofdgast.
Actie + reactie = interactie
Binnenkort wil ik met mijn persoonlijke inzichten over effectief leiderschap ook in de spotlights staan om ondernemers te inspireren. Daarom volg ik momenteel een praktische training over de kunst van het presenteren. Vanzelfsprekend verdiep ik me ook graag in de bijbehorende vakliteratuur. Met deze nieuwe kennis en ervaring in mijn bagage keek ik met een andere blik naar de presentatie van de hoofdgast. Wat me direct opviel was het gebrek aan interactie met het publiek. Geen vragen, geen stellingen, helemaal niks. En laat dat nu net de crux van elke geslaagde vorm van communicatie zijn: actie en reactie zorgen samen voor interactie.
Aha-Erlebnis aan de bar
Vaak is bij zo’n gastpresentatie na afloop volop ruimte om te netwerken. Toeval of niet: tijdens de borrel liep ik de hoofdgast van die middag tegen het lijf. Vanuit pure interesse probeerde ik een gesprekje aan te knopen. Vrijwel al mijn pogingen om zo’n tweegesprek te voeren mislukten. De persoon in kwestie stond – zowel in zijn verbale als non-verbale communicatie – boven de partijen en had duidelijk niet te behoefte om een paar treden lager te gaan staan. Ik wist niet wat ik meemaakte. Of toch wel. Terwijl ik een slok van mijn kopje koffie nam, kreeg ik plotseling een heldere Aha-Erlebnis.
Communicatiestijl
Pas geleden had ik een intakegesprek bij een nieuwe opdrachtgever. De eigenaar van het bedrijf was niet te spreken over de communicatiestijl van een van zijn leidinggevenden. ‘Frans’, zei hij resoluut. ‘Zo kan het niet langer. Mijn medewerkers voelen zich niet gehoord en klagen steen en been over zijn werkinstructies.’ Als managementcoach kreeg ik de opdracht om met deze manager aan de slag te gaan. Tijdens de gesprekken kwam ik erachter dat de combinatie van vooringenomenheid en werkdruk de grootste boosdoener was. De manager in kwestie ging er van uit dat zijn instructies klip en klaar waren. En de tijd ontbrak om extra toelichting te geven of vragen te beantwoorden bij onduidelijkheden.
Blik in de spiegel
Als ondernemer, manager en managementcoach heb ik geleerd dat bij veranderingen een te grote stap vaak averechts werkt. Met kleine stapjes voorwaarts boek je vaak een veel beter resultaat. Soms is het zelfs nodig om een stapje terug te zetten om daarna weer vooruit te gaan. Een blik in de spreekwoordelijke spiegel was voor de manager een blikvanger eerste klas. De miscommunicatie met zijn medewerkers was geen onvermogen. Met de juiste vaardigheden beschikte hij na enkele sessies over het vermogen om de communicatie met zijn team te verbeteren. Het voortschrijdend inzicht stemde iedereen tevreden. Graag had ik de hoofdgast van het netwerkevent dezelfde spiegel voorgehouden. Ik ben bang dat hij deze confrontatie niet had aangedurfd.
De rol van een extern adviseur
Geen gouden bergen en luchtkastelen, maar een resultaatgerichte aanpak
Als ondernemer streef je naar succes. Alleen én samen met je team. Soms loop je vast op een weg vol obstakels. Om die te overwinnen, neem je een coach of een adviseur in de arm. Google maar eens op managementcoach. Het aanbod van externe adviseurs is gigantisch. Uit ervaring weet ik hoe lastig het is om de juiste keuze te maken. Welke adviseur heeft echt het beste met je voor? Laat je je verleiden door de krachttermen van een zelfbenoemde managementgoeroe? Ga je af op de positieve ervaringen van collega-ondernemers? Of vertrouw je op je eigen intuïtie en kies je op basis van gezond verstand? Mijn tip: adviseur word je niet van vandaag op morgen. Dat vereist een gedegen opleiding en jarenlange praktijkervaring.
Achtergrond en drijfveren
Als managementcoach houd ik er niet van om gouden bergen te beloven. Wel ben ik nieuwsgierig naar hoe groen het gras is aan de andere kant van de heuvel. Wat valt me op als ik naar het gras van mijn collega-adviseurs kijk? Op diverse social media platforms wapperen ze vooral met diploma’s, methodieken en strategieën. Werp ik daarna een blik op de bijbehorende werkervaring, dan valt me op dat die vaak minimaal is. Verder ben ik benieuwd naar de drijfveren van een coach of adviseur. Zijn ze voor zichzelf begonnen uit onenigheid met het beleid van hun oud-werkgever? Of zijn ze door economische omstandigheden overbodig geworden en omarmen ze nu het zelfstandig ondernemerschap?
Broodnodige opleiding en ervaring
Als externe adviseur zijn een gedegen opleiding en jarenlange praktijkervaring onmisbaar. Je draagt immers een grote verantwoordelijkheid als je ondernemers adviseert. Adviseren heeft veel meer om het lijf dan samen sparren. Ondernemers vertrouwen op de goed onderbouwde, professionele adviezen die je geeft. Zo leggen ze het lot van hun onderneming voor een deel in jouw handen. Op het eerste gezicht klinkt dat als een compliment. Er ligt ook een gevaar op de loer. Als de broodnodige ervaring bij de adviseur ontbreekt, lopen ondernemers een groot financieel risico. Vaak met verstrekkende gevolgen.
Wisselwerking en vertrouwen
Succes heeft voor iedere ondernemer een andere betekenis. Voor de ene ondernemer is succes synoniem met een grotere winst, meer rendement of betere resultaten. Andere ondernemers vinden voldoening en welzijn van medewerkers net zo belangrijk. Ligt de waarheid ergens in het midden? Nee, succes heeft meerdere gezichten. En om goed te kunnen adviseren, leer ik al die gezichten graag kennen. In een aantal sessies doorgrond ik waar jij als ondernemer voor staat, waar ik je ’s nachts voor wakker kan maken en wat succes voor jou betekent. Wisselwerking en onderling vertrouwen zijn cruciaal in een coachingstraject. Daarom vertel ik je ook graag meer over mezelf, over mijn manier van werken en de speerpunten die voor mij belangrijk zijn in jouw ondernemerschap. Als het klikt, kan ik je helpen om succesvol te zijn. Klikt het niet: even goede vrienden.
Gezonde balans werk en privé
Al meer dan 30 jaar help ik zelfstandige ondernemers in hun bedrijfsvoering. De aanpak die ik kies, berust op 3 heldere uitgangspunten. Allereerst koppel ik de continuïteit van je onderneming aan een gezonde balans tussen privé en zakelijkheid. Daarbij vormen 3 uitgangspunten een rode draad: drie onderdelen die ik als een rode draad hierbij hanteer zijn;
- Doelgericht werken: samen zetten we een duidelijke doelstelling op papier.
- Oplossingsgericht werken: we gaan uit van een positieve instelling (het glas is dus half vol).
- Een winnaarsmentaliteit hebben = we beginnen, hebben focus en volharden in de gekozen aanpak.
Samen sparren?
Niets maakt mij enthousiaster dan jou als ondernemer te helpen groeien. Uit ervaring weet ik dat succes afhangt van details. De details zijn voor elke ondernemer anders. Ik beloof je geen gouden bergen en ik spiegel je ook geen luchtkastelen voor. Mijn route naar succes bestaat uit kleine stapjes, adviezen in heldere taal en een beproefde, resultaatgerichte aanpak. Graag nodig ik je uit voor een introductiegesprek en een klankbordsessie. In deze gesprekken leren we elkaar kennen en geef ik richting, nieuwe ideeën en vooral energie. Klikt het, dan gaan we aan de slag. Met persoonlijke ontwikkeling, met rendementsverbetering, met teambuilding en leiderschapsontwikkeling. Interesse? Bel (06) 82 21 60 07 of vul het contactformulier in om een afspraak te maken.
